12.06.2018ՀՀ ԱՐՏԱՀԱՆՄԱՆ ՆԵՐՈՒԺԸ ԵՎ ՄՐՑՈՒՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՐԵԼԱՎՄԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Աղասի Թավադյան
ՀՀ ԿԳՆ Գիտության պետական կոմիտեի «Դրամավարկային քաղաքականության ազդեցության գնահատումը ՀՀ տնտեսության մրցունակության վրա» հետազոտության ղեկավար, ՀՊՏՀ դասախոս, տ.գ.թ.
Մրցունակության աստիճանի բարելավումն առաջնահերթ խնդիր է: Այն առաջին հերթին արտահայտվում է ՀՆԱ աճով և առևտրային հաշվեկշռի բարելավմամբ, հատկապես փոքր տնտեսությամբ երկրի համար: ՀՀ արտահանման իրական ներուժը, արտահանման առանցքային ճյուղերը գնահատելու և մրցունակությունը բարելավելու համար անհրաժեշտ է դիտարկել ՀՀ դրամի փոխարժեքի դինամիկայի ազդեցությունն առևտրային հաշվեկշռի վրա:
Փոխարժեքի համեմատական կայունությունն արդյունավետ է, երբ տնտեսությունը գտնվում է հավասարակշռության վիճակում: Եթե, իհարկե, առկա չեն տնտեսությունում կուտակված ճգնաժամային միտումներ, որոնք ի վիճակի են զսպանակի պես մի քանի օրվա ընթացքում էապես փոփոխել փոխարժեքը: Ճգնաժամի պարագայում արհեստականորեն պահպանվող թվացյալ կայուն փոխարժեքի լայն տատանումը մեծ բացասական հետևանքներ է բերում միջնաժամկետ կտրվածքով, որոնք արտահայտվում են հիմնականում արտադրության, բիզնես ակտիվության և առևտրային հաշվեկշռի անկմամբ: Ինչպես երևում է Գծապատկեր 1-ից, ՀՀ դրամի փոխարժեքի դինամիկան ունի հիմնականում հակառակ կախվածություն ներմուծում/արտահանում հարաբերությունից: Այսինքն՝ ՀՀ դրամի փոխարժեքի արժեզրկման պարագայում երկարաժամկետ կտրվածքով բարելավվում է առևտրային հաշվեկշիռը: Իսկ կարճաժամկետ կտրվածքով արտահանման և ներմուծման ցուցանիշները փոխարժեքի կտրուկ արժեզրկման դեպքում վատթարանում են: Հատկապես դրամի փոխարժեքի կտրուկ արժեզրկման պարագայում առկա է արտադրական և առևտրային ցուցանիշների անկում մինչև մեկ տարի կտրվածքով: Դրանից հետո գործում է վերականգնողական աճ, որի հետևանքով ոչ միայն վերականգնվում է տնտեսությունը, այլ նաև կրճատվում է ներմուծում/արտահանում բացասական հարաբերակցությունը:
ՀՀ ԱՐՏԱՀԱՆՄԱՆ ՆԵՐՈՒԺԸ ԵՎ ՄՐՑՈՒՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՐԵԼԱՎՄԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ (469 KB)դեպի ետ